بررسی مؤلفه های برنامه ریزی متناسب فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی و ارائه مدلی برای آن

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• مریم امیدخدا ¹
• زهرا اباذری ²
• زهره میرحسینی ³
• نجلا حریری ⁴

¹ دانشجوی دکتری رشته علم اطلاعات و داتش شناسی/ دانشگاه آزاد اسلامی

² دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی /دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

³ دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی/ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

⁴ استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی /دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات

10.22067/infosci.2021.23835.0

چکیده

مقدمه: به‌کارگیری مدل برنامه­ریزی، مدیران کتابخانه­ های عمومی را در تصمیم‌گیری‌های مربوط به فعالیت‌های فرهنگی یاری خواهد کرد. مقاله با هدف بررسی مؤلفه­ های برنامه­ ریزی متناسب با فعالیت­ های فرهنگی کتابخانه­ های عمومی ایران و ارائه مدلی برای آن نگاشته شده است.
روش‌شناسی: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده­ ها پرسشنامه محقق ساخته می­باشد. برای تجزیه‌وتحلیل داده­ ها از آزمون تحلیل عاملی در نرم‌افزار اس.پی.اس.اس، جهت تحلیل اکتشافی و نرم‌افزار آموس جهت تحلیل عاملی تائیدی استفاده شده است. برای تحلیل عاملی داده‌ها از روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی با چرخش واریماکس استفاده گردید.
یافته ­ها: تحلیل عاملی اکتشافی، 25 گویه پرسشنامه را در 3 عامل خلاصه نموده است. این سه عامل که در مجموع 65% از کل تغییرپذیری گویه­ ها را تبیین می­ نمایند عبارتند از: عامل اول یعنی بررسی دقیق وضعیت بیرونی کتابخانه­ های عمومی و تجزیه‌وتحلیل و شناخت دقیق آنها، عامل دوم یعنی بررسی منابع موجود و وضعیت داخلی کتابخانه­ های عمومی، و عامل سوم زیرساخت: تعیین زیرساخت‌ها براساس نیازها و منابع موجود و تأیید عملیاتی شدن آن. سپس با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی، مدل رتبه ­بندی با ضرایب استاندارد ساخته شد. براساس نتایج این تحلیل، مدل برازش شده نسبتاً مناسب بود.
نتیجه­: ویژگی بارز و برجسته این مدل، جامعه‌محور بودن است. طبق این مدل قبل از برنامه­ ریزی توجه به پیشینه جمعیت و گروه‌های قومی کتابخانه، همچنین توجه به دیدگاه‌های فرهنگی، به همراه مشتری محوری یاری می­نماید، تا برنامه­ ریزی کامل و متناسب فرهنگی طراحی گردد.کتابخانه­ های عمومی ایران می­توانند با بهره­ گیری از مؤلفه­ ها و عوامل این مدل در تصمیم‌گیری‌ها­، فعالیت‌های فرهنگی را با اطمینان خاطر بیشتری برنامه­ ریزی نمایند.

کلیدواژه‌ها

• برنامه‌ریزی
• مؤلفه های برنامه‌ریزی
• فعالیت‌های فرهنگی
• مدل برنامه ریزی فرهنگی
• کتابخانه‌های عمومی

---

عنوان مقاله [English]

Investigating the Components of Appropriate Planning for Cultural Activities of Public Libraries and Providing a Model for it

نویسندگان [English]

• Maryam Omidkhoda ¹
• Zahra Abazari ²
• Zohreh Mirhosseini ³
• Nadjla Hariri ⁴

¹ PhD student knowledge & information sciences\ Islamic Azad University.

² Associate professor, department of LIS,\Islamic Azad UniversityTehran North .

³ Associate professor, department of LIS Islamic Azad University Tehran North .

⁴ professor, department of LIS Islamic Azad University Oloom tahghighat .

چکیده [English]

Introduction: In this research, the aim was to study the components of appropriate planning for cultural activities of public libraries and to provide a model for it.
Methodology: The present research is an applied survey method. A researcher-made questionnaire is selected as the tool for data collection. Factor analysis was applied SPSS software for exploratory Factor Analysis and Amos software for confirmatory factor analysis. For factor analysis of the data, was used the prencipal component method with varimax rotation.
Findings: exploratory Factor Analysis has summarized 25 items of the questionnaire in 3 factors. The three factors that have explained a total of 65% of the total variation of the 25 items of the questionnaires are: the first extracted factor was Correspond to the careful examination of the external status of public libraries and their accurate analysis; the second extracted factor was Correspond to the examination of existing resources and the internal situation Public Libraries and third exteracted factor of infrastructure: determining the infrastructure based on The needs and resources available and its operational approval.using the confirmatory factor analysis, the ranking model was constructed with standardized coefficients.according to the result of Confirmatory factor analysis the fited model was suitable.
Cunclusion: The most important feature of the model is community-oriented. According to this model, before planning, paying attention to the history of the population, along with the customer-centric will be at the forefront of fundamental changes in activities and services, to design a complete cultural planning. Public libraries in Iran can take advantage of the components and factors in decision-making, this model plans cultural activities with more confidence.

کلیدواژه‌ها [English]

• Planning
• Planning Components
• Cultural Activities
• Cultural planning model of public libraries
• Public Libraries

مراجع

استوارت، رابرت دی و موران، باربارا بی (1390). مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی. (ترجمه زهیر حیاتی، فاطمه جمشیدی قهفرخی). تهران: کتابدار.

حاجیانی، ابراهیم (1391). برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک فرهنگی شهر. تهران: تیسا.

خلعتبری، جواد (1387). آمار و روش تحقیق. تهران: پردازش.

رضائیان، علی (1393). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.

صالحی امیری، سیدرضا (1390). مجموعه مقالات مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی. تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.

قاسمی، وحید (1392). مدل‌سازی معادله ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربردآموس گرافیکی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.

گراس، ملیسا؛ مدیاویلا، سیندی؛ والتر، ویرجیانا (1395). پنج گام برنامه­ریزی و ارزشیابی برآمدمحور کتابخانه‌های عمومی. ترجمه نسیم قیاسی. تهران: نهاد کتابخانه­های عمومی کشور، کتاب نشر.

مرادی، فریبا (1390). نگاهی جامع به مدیریت استراتژیک: تاریخچه، مدل‌ها، ابزارها، مکاتب رویکردها و مفاهیم و نیز اصطلاحات و واژه‌ای رایج. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.

میرک زاده، علی‌اصغر؛ اسدی، علی؛ اکبری، مرتضی (1394). برنامه‌ریزی ترویجی. کرمانشاه: دانشگاه رازی.

Brenda, Bailey-Hainer.  Beaubien, Anne. Beth, Posner. Simpson , Evan. (2014) "Rethinking library resource sharing: new models for collaboration", Interlending & Document Supply, Vol. 42 Issue: 1, pp.7-12, https://doi.org/10.1108/ILDS-12-2013-0038

Donham, Jean.( 2008). Enhancing Teaching and Learning: A Leadership Guide for School Library Media Specialists. New York: Neal Schuman.

 Dresang, Eliza T. Gross, Melissa. Leslie. (2006). Dynamic Youth Services Through Outcome-based Planning and Evaluation. Shicago: American library association.

Fiels, Keith Michael. (2016). Strategic Directions - evaluation and assessment framework and assessment metric working drafts. ALA: Executive Board.

     Germano, Michael A. Stretch‐Stephenson, Shirley M.  (2012) "Strategic value planning for libraries", The Bottom Line, Vol. 25 Issue: 2, pp.71-88, https://doi.org/10.1108/08880451211256405

Kim, Leeder. Frierson, Eric. (2014).Planning Our Future Libraries: Blueprints for 2025. Chicago: American Library Association, an Imprint of the American Library Association.

Owens, Irene. (2002). Strategic marketing in library and information science. New York, London: Routlege. 235p.

Pateman, John. Williment, Ken. (2013). Developing Community-Led Public Libraries: Evidence from the UK and Canada. London and Newyok: Rutledge.ashgate.

Reitz, Joan M (2014). “Online Dictionary for Library and Information Science (ODLIS).” www.abc-clio.com/ODLIS/ odlis_A.aspx.

Raykov, T., & Marcoulides, G. A. (2008). An introduction to applied multivariate analysis. Routledge.

The modernisation review of public libraries: A policy statement (2010) .london: TSO (the stationery ofiice), information and publication and publishing solution. DEPARTMENT FOR CULTURE, MEDIA AND SPORT.

 Wheatley, Margaret. (2013) .Community-Led Service Philosophy Toolkit. San Francisco: spreed the words. https://www2.epl.ca/public-files/community-led/CommunityLedServicePhilosophyToolkit.pdf.