عوامل مؤثر بر میزان اشتیاق به بازگشت کودکان و نوجوانان به کتابخانه، از دید مراجعان کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

• ملیحه فخارطبسی

دانشگاه پیام نور مشهد

10.22067/riis.v7i2.63170

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر اشتیاق به بازگشت به کتابخانه، از دید مراجعان کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد انجام شده است.

روش‌: این پژوهش با روش پیمایشی انجام شود. جامعه پژوهش تمامی مراجعان کودک و نوجوانان ۷-۱۸ ساله بود که در مدت یک‌ماه به کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد مراجعه می‌کردند. نمونه شامل ۸۰ نفر از این کودکان و نوجوانان است که به‌شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای انتخاب شد. داده‌های حاصل از پرسشنامه‌ها با استفاده از آزمون‌های دوجمله‌ای، فریدمن، من‌ویتینی و کروسکال ‌والیس تحلیل شد.

یافته‌ها: مهمترین عوامل اشتیاق به بازگشت به کتابخانه در گروه هدف، به‌ترتیب اولویت عبارت‌اند از: رفتار کتابدار، استفاده از سالن مطالعه، انگیزه‌های درونی، تأثیر‌گذاری محیط و امکانات رفاهی و منابع اطلاعاتی. دیدگاه دختران و پسران درباره دو عامل «تأثیر‌گذاری محیط و امکانات رفاهی» و «انگیزه‌های درونی» به‌طور چشم‌گیری متفاوت است، به‌طوری‌که دختران این دو عامل را مؤثرتر می‌دانند. نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد گروه‌‌های سنی بالاتر نسبت به گروه‌های سنی پایین‌تر، عامل «استفاده از سالن مطالعه» را مؤثرتر می‌دانند.

بحث و نتیجه‌گیری: در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت که اشتیاق به بازگشت مراجعان کودک و نوجوان به کتابخانه، تابع یک مجموعه از عوامل است. نتایج این پژوهش می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های کلان کتابخانه‌های عمومی، کتابخانه‌های آموزشگاهی و در کل، هر نوع کتابخانه‌ای که به قشر کودک و نوجوان خدمات می‌دهد، مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها

• اشتیاق به بازگشت به کتابخانه
• کاربران کتابخانه‌های عمومی
• کودکان و نوجوانان
• کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد
• رفتار کتابدار

---

عنوان مقاله [English]

Study of the factors influencing children and adolescents' willingness to return to the library from the viewpoints of children and adolescent clients of public libraries in Mashhad

نویسنده [English]

• Malihe Fakhartabasi

Payame Noor Universiry

چکیده [English]

INTRUDUCTION: This study was conducted to identify the effective factors of children and adolescents' willingness to return to the library from the viewpoints of children and adolescent clients in the public libraries of Mashhad.

METHODOLOGY: This study is a survey and was conducted using the questionnaire. The study population is all children and adolescents (7-18 years old) referring to the public libraries of Mashhad during one month, and the study sample is included 80 of these children and adolescents who were chosen through two-stage cluster sampling method. The validity and reliability of the questionnaire were investigated and confirmed. Data were analyzed by binomial test, Friedman and Kruskal-Wallis test and Mann-Whitney test.

FINDINGS: The main factors influencing willingness to return to the library, in order of priority are librarian’s behavior, library working hours, intrinsic motivations, environment and welfare facilitates, and information resources. Girls and boys have very different point of view on the "impact of environment and facilities" and "intrinsic motivations". This means that the girls consider these two factors more effective. Results of the Kruskal-Wallis test show that the older age groups consider the "working hours" factor more effective in comparison with the younger age groups.

CONCLUSIONS: It can be concluded that the willingness to return of children and adolescent clients to the library is a function of a set of factors. The results of this research can be useful in making the policy of public libraries, school libraries, and in general any kind of library that serves the children and adolescents. The results of this study can helpful for macro policies and public libraries, school libraries and in general any library that gives service to children and adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

• Willingness to return to the library
• Public library users
• Children and adolescents
• Public libraries of Mashhad
• Librarian’s behavior

مراجع

آشیان، سمانه (1393). شناسایی عوامل مؤثر در اشتیاق به بازگشت مراجعان به کتابخانه مرکزی دانشگاه خوارزمی. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تربیت معلم، تهران.

امیدی‌فر، سیروس (1388). سنجش سطوح کیفیت خدمات کتابخانه دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی با استفاده از مدل لیب کوال. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

پارسازاده، احمد؛ شقاقی، مهدی (1388). کتابخانه عمومی و ساخت واقعیت اجتماعی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 15 (4)، 29-60.

صدقیانی، جمشید؛ ابراهیمی، ایرج (1381). آمار و کاربرد آن در مدیریت (1 و 2). تهران: مستان.

عماد‌خراسانی، ‌نسرین‌دخت (1379). خدمات عمومی کتابخانه و روش‌های آن. تهران: ‌نشر کتابدار.

فیشر، کرنای؛ اردلز، ساندا؛ و مک‌کچنی، لین (1387). نظریه رفتارهای اطلاعاتی. (فیروزه زارع فراشبندی، محسن زین العابدینی، غلام حیدری، لیلا مکتبی‌فرد، مترجمان). تهران: کتابدار.

مرادمند، علی (۱۳۸۶). بررسی میزان رضایت مراجعان از خدمات کتابخانه‌ دانشکده ادبیات دانشگاه شهید چمران اهواز. فصلنامه کتاب، ۱۷ (۴)، ۱۸۷- ۲۰۴.

معرف‌زاده، عبدالحمید؛ ایرجی، شهرزاد (1389). بررسی عوامل ترغیب‌کننده و بازدارنده مطالعه در میان مراجعان کتابخانه‌های عمومی شهرستان ماهشهر. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 16 (1)، 143-170.

منصوریان، یزدان؛ سنگری، محمود (1394). مروری بر «پیوندهای مفهومی» در گزیده‌ای از «نظریه‌های رفتار اطلاعاتی». فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات، 2 (۷ و ۸)، ۲۷۳-۲۸۲.

Brady, M. K., Robertson, C. J., & Cronin, J. J. (2001). Managing behavioral intentions in diverse cultural environments: an investigation of service quality, service value. and satisfaction for American and Ecuadorian fast-food customers. Journal of International Management, 7 (2), 129-149.

Burgs, W, & Woodroof, J. (2003). "Satisfaction: Are users predisposed?". Information and Management, 40 (4), 317-324.

Chandrasekar, K., & Sivathaasan, N. (2016). Children’s section of the Jaffna Public Library: user satisfaction survey. Library Review, 65 (1/2), 108–119.

Cronin, J. J., Brady, M. K., & Hult, G. T. M. (2000). Assessing the effects of quality, value, and customer satisfaction on consumer behavioral intentions in service environments. Journal of Retailing, 76 (2), 193-218.

Dewdney, P., & Michell, G. (1996). Oranges and peaches: understanding communication accidents in the reference interview. RQ, 35, (4), 520-523.

Dewdney, P., & Ross, C. S. (1994). Flying a light aircraft: Reference service evaluation from a user’s viewpoint. RQ, 34 (2), 217-230.

Durrance, J. C. (1995) Factors that influence reference success: What makes questioners willing to return? The Reference Librarian, 23 (49-50), 243-265.

Durrance, J. C. , Souden, M. , Walker, D. , & Fisher, K. E. (2006). Community problem solving framed as a distributed information use environment: Bridging research and practice. Information Research, 11 (4) paper 262. Retrieved Feb. 20, 2016, from http://www.informationr. net/ir/114/paper262. html

Janes, J., Hill, C., & Rolfe, A (2001). Ask an expert service analysis. Journal of the American for Information Science & Technology, 52 (13), 1106-1121.

Mon, L., & Janes, J. (2004). The thank you study: User satisfaction with digital reference report. 2003OCLCE/ ALISE Research Grant. Frantz Road, Dublin, Ohio. Retrieved Dec. 24, 2016, from http://www.oclc.org/research/grants/reports/janes/jj2004.pdf

Ross, C. S., & Nilsen, K. (2004). Has the Internet changed anything in reference? The library visit study, phase2. Reference & User Service Quarterly, 40 (2), 147-155.

Stewart, T. A. (1997). A satisfied customer isn’t enough. Fortune, 136 (2) 112-114.

Zeithaml, V. A., Berry, L. L., & Parasuraman, A. (1996). The behavioral consequences of service quality. Journal of Marketing, 60, (2), 31-46.