دسته‏ بندی و اصطلاح شناسی آثار کتابشناختی خانواده شاهنامه فردوسی از دیدگاه کاربران فهرستهای رایانه ای

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• شعله ارسطوپور
• رحمت الله فتاحی
• مهری پریرخ

10.22067/riis.v1i2.8588

چکیده

نگرش کاربران بالقوه و افراد غیر کتابدار به انواع آثار مرتبط با یک خانواده کتابشناختی، یکی از مسائلی است که کمتر مورد توجه پژوهشهای مرتبط با پیاده سازی الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (FRBR) بوده است. این در حالی است که اصطلاحهای پرکاربرد بیانگر انواع آثار وابسته در میان کاربران از یک سو و نوع آثار (موجودیتهای) مورد توجه و استفاده آنها از دیگرسو، اهمیت ویژه ای در پیاده سازی این الگو و نمایش معنادار آثار مرتبط بهم دارد. پژوهش حاضر در پی بررسی مهمترین عناصر اطلاعاتی و نیز نحوه نگرش کاربران بالقوه فهرستهای رایانه ای به خانواده های کتابشناختی و موجودیتهای آنها است. به این منظور و با استفاده از روش پژوهش ترکیبی با رویکردکیفی با 30 نفر از متخصصان برجسته شاهنامه پژوه مصاحبه به عمل آمده و از آنها خواسته شد تا با استفاده از روش توزیع کارت به دسته بندی 40 کارت کتابشناختی تنظیم شده بر مبنای الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی بپردازند. سپس از آنها خواسته شد تا نامی برای هر یک از دسته های تشکیل شده انتخاب کرده و در مورد آن دسته توصیف و ارزیابی خود را ارائه کنند. درنهایت 11 دسته بر مبنای نظرات مصاحبه شوندگان تشکیل گردید و هر یک از دسته ها با توجه به فراوانی اصطلاح های بکار رفته در توصیف آنها مورد تحلیل قرار گرفت. حاصل این تحلیل، مشخص شدن 11 درختواره کوچک برای هر یک از 11 گروه تشکیل شده بود که پس از ادغام، درختواره کلی خانواده کتابشناختی شاهنامه تشکیل و به شکل یک الگو ارائه گردید.

---

عنوان مقاله [English]

OPAC Users’ Views toward the Categorization and Terminology of The Epic of Kings Bibliographic family

نویسندگان [English]

• Sholeh Arastoopoor
• Rahmatollah Fattahi
• Mehri Parirokh

چکیده [English]

Users’ view toward the bibliographic family and related works is a matter of importance yet it is not well treated among different FRBRizing studies. Knowing the users’ terminology and the information elements in a bibliographic record they consume, can be of help in implementing FRBR in OPACs. This paper aims at studying users’ views toward the bibliographic family of the Epic of Kings (Shahnameh) by Ferdowsi as a case. Through this study, based on a mixed method, 40 bibliographic cards were distributed among 30 highly specialized researchers in the field and they sorted the card out in to 11 groups. Based on the names they attributed to each group, 11 hierarchical structures were accumulated and a bibliographic tree was formed based on the users’ view towards the bibliographic family and the FRBR model.