بررسی میزان و عوامل موثر بر قابلیت درک واژگان محیط رابط نرم‌افزارهای جامع کتابخانه‌ای فارسی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• نوکاریزی نوکاریزی
• فتاحی فتاحی
• داورپناه داورپناه

10.22067/riis.v8i3.5716

چکیده

پژوهش حاضر به روش پیمایشی به بررسی میزان درک کاربران از واژگان محیط رابط فهرست‌های رایانه‌ای سیمرغ و پارس آذرخش به دو شیوه عینی و ذهنی پرداخته است. جامعه پژوهش متشکل از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه‌های فردوسی مشهد و شیراز بودند. اطلاعات از طریق پرسشنامه و از یک نمونه 380 نفری جمع‌آوری شد که 275 نفر (4/72%) از آن‌ها به پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج نشان داد که میزان درک کلی پاسخگویان از واژگان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ در روش عینی 1/35% و در نرم‌افزار پارس آذرخش 9/33% و در روش ذهنی در هر دو نرم‌افزار نمره 74/2 از طیف 5 ارزشی لیکرت بود. تفاوت معناداری بین میانگین‌ نمرات میزان درک دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف از واژگان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش در محاسبه به دو شیوه (عینی و ذهنی) وجود نداشت. میزان قابلیت درک واژگان به کار رفته در محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ (در شیوه عینی) تفاوت معناداری با همین میزان در نرم‌افزار پارس آذرخش نداشت. اما بین میزان قابلیت درک واژگان به کار رفته در محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ (شیوه ذهنی) با همین میزان در نرم‌افزار پارس آذرخش تفاوت معناداری وجود داشت. در نرم‌افزار سیمرغ (هر دو شیوه) و شیوه عینی نرم‌افزار پارس‌آذرخش تفاوت معناداری بین میزان قابلیت درک واژگان صفحه نخست و سایر صفحات (به نفع سایر صفحات) دیده شد، اما در شیوه ذهنی نرم‌افزار پارس آذرخش این تفاوت معنادار نبود. میانگین میزان درک و پیش‌بینی کارکردها از نظر کاربران نرم‌افزار سیمرغ نمره 92/2 و از نظر کاربران نرم‌افزار پارس آذرخش 3 از 5 بود. نظام دستوری زبان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش در سطح 01/0 بیش از حد متوسط (نمره 3 یا 50%) در قابلیت درک واژگان آن محیط مؤثر بود. کاربران نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش درک عبارت‌های کوتاه را ساده‌تر می‌دانستند. تأثیر تجربه کاربران در کار با نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش بر میزان درک آن‌ها از واژگان محیط رابط این نرم‌افزار به دو شیوه (عینی و ذهنی) هیچ گونه تفاوت معناداری را نشان نداد. تأثیر حوزه تحصیلی دانشجویان بر درک واژگان محیط رابط نرم‌افزار سیمرغ و پارس آذرخش بررسی شد و نتایج (شیوه عینی) تفاوت معناداری را نشان ‌داد، ولی در شیوه ذهنی این تفاوت معنادار نبود. در دانشگاه شیراز نتایج حاصل از این دو شیوه عکس نتایج حاصل از دانشگاه فردوسی را نشان داد.
واژه‌های کلیدی: محیط رابط کاربر، واژگان محیط رابط، فهرست‌های رایانه‌ای، نرم‌افزار سیمرغ، نرم‌افزار پارس‌ آذرخش

---

عنوان مقاله [English]

Analysis of Interface Vocabulary and Users Understanding in Integrated Iranian Library Softwares: Proposing a Relevant Conceptual Model

نویسندگان [English]

• Mohsen Nokarizy
• rahmatollah Fattahi
• mohammadreza Davarpanah

چکیده [English]

The aim of this research was to study the extent to which university students at Ferdowsi University of Mashhad (FUM) and Shiraz University (SU) were able to understand the vocabulary in the user interface of two Iranian OPACs namely Simorgh (SIM) and Pars Azarakhsh (PAZ). For the first phase, data were gathered through a questionnaire distributed among 380 students. In the second phase, and to acquire some qualitative information, an interview was administered with 30 Masters students in a real searching situation. Findings showed that the understandability rate of interface vocabulary in the subjective method was %35.1 for the SIM OPAC and %33.9 for the PAZ one. No significant difference was observed in the understandability of interface vocabulary among students of different grads. The understandability rate of vocabulary used in the SIM OPAC interface (in the objective way) did not show any significant difference with the same rate in the PAZ OPAC interface. However, there was a significant difference between SIM and PAZ with respect to the vocabulary understandability in the subjective method. Students believed that short phrases in the interface were easier to understand. The influence of users’ experience with SIM and PAZ OPACs on their understanding of the interface vocabulary in the two methods (objective and subjective) did not show any significant difference among students of different grads. The influence of students’ area of study on vocabulary understandability showed a significant difference among the three areas in Ferdowsi University (SIM OPAC), but in the subjective method, the difference was not significant. In Shiraz University, the results acquired through the two methods were vice versa. Findings, from the interview session, showed that the accuracy rate of anticipation about the function of various pages of the SIM OPAC was different from one page to another. %57 of students were satisfied, %25 were somewhat satisfied, and %18 were not satisfied with the interface vocabulary. %25 of the respondents preferred the use of general vocabulary, %20.8 the use of simple, comprehensible vocabulary, and %12.5 the use of explanation about the vocabulary.
Keywords: User interface, Interface vocabulary, OPACs, Simorgh software, Pars Azarkhsh software, Library softwares