‏‫استراوس، ‏‫انسلم ال ‬؛ و کوربین، ‏‫جولیت ام ‬‏ (۱۳۹۰)‏. مبانی پژوهش کیفی : فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای‏. (ابراهیم‌ افشار، مترجم). تهران: نشر نی.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‏‫اسماعیل‌زاده، علی؛ امرایی، حافظ؛ قلی پور، سارا؛

Document Type : مقالات پژوهشی

Authors

• Hadi Harati ¹
• Nadjla Hariri ²
• Alireza Esfandiari Moghdam ³

¹ Ferdowsi University of Mashhad

² Islamic Azad University

³ Islamic Azad University, Hamedan

10.22067/riis.v0i0.76766

Abstract

Introduction: One of the important issues in the scope of user behavior in libraries is users' unplanned behavior, which can play a decisive role in developing the use of resources and services or in increasing the culture of using libraries within communities. Therefore, the present study aimed at identifying the factors affecting the unplanned behavior of library users in using the resources and services of academic libraries and presenting a proposed pattern.
Methodology: The present research was applied in terms of purpose that was conducted based on a quantitative-qualitative approach using the grounded theory at the qualitative part and survey-analytical method at the quantitative part. The data collection tool for the qualitative part was a deep and semi-structured interview and for the quantitative part, it was a researcher-made questionnaire. The research population at the qualitative part included the faculty members and experts in three fields of knowledge and information science, management, and psychology. 12 subjects were selected as the sample by combined purposeful sampling (first purposeful and then snowball). The research population at the quantitative part included the student members of the central libraries of the universities Ferdowsi University of Mashhad, Shahid Chamran of Ahvaz, Tehran, Tabriz and Shiraz. The sample size was 600 people. Analyzing and coding interview data were performed with using MAXQDA 10 qualitative analysis software. At the quantitative part, the structural equation method and LISREL software were used to analyze the data.
Findings: Based on the findings of the qualitative part, the factors related to technology, environment, information resources, information services, human resources, individual characteristics, time position, cultural factors and social factors were identified as the factors affecting the unplanned behavior of users in using the resources and services of academic libraries. Accordingly, the operational model of this type of behavior was designed. Based on the operational model, the results of the quantitative part showed that environmental and technological factors affect the unplanned behavior of users in using the resources and services of academic libraries through the time position factor, while cultural and social factors affect this through the individual characteristics of users. Information resources, information services and human resources had no significant effect on the incidence of unplanned behaviors in the use of library resources and services. Finally, the proposed pattern of factors affecting the unplanned behavior of users in using the resources and services of academic libraries was designed based on the results of quantitative and qualitative research part.
Conclusion: According to the findings of the research, it seems that in order to optimize the use of resources and services, attract audiences and increase the level of awareness and information of users, academic libraries should pay special attention to the effective factors in the unplanned behavior of users in using libraries resources and services.

Keywords

• Information seeking behavior
• Unplanned behavior
• Grounded theory
• Academic libraries

---

References

استراوس، ‏‫انسلم ال ‬؛ و کوربین، ‏‫جولیت ام ‬‏ (۱۳۹۰)‏. مبانی پژوهش کیفی : فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای‏. (ابراهیم‌ افشار، مترجم). تهران: نشر نی.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‏‫اسماعیل‌زاده، علی؛ امرایی، حافظ؛ قلی پور، سارا؛ و مقدم، آرش‏. (۱۳۹۶)‏. تأثیر جو و طراحی چیدمان فروشگاه‎های اینترنتی، بر رفتار خرید آنی آنلاین مشتریان‏. فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بازرگانی، 9(2)، 213-232. Doi: 10.22059/JIBM.2017.60166‬‬‬‬‬

‏‫تقی‌زاده، ندا‏ (۱۳۹۳)‏. بررسی نیازهای اطلاعاتی زنان شاغل و خانه‌دار شهر خلخال (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه الزهرا (س)، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تهران.‬‬‬‬‬

‏‫حصاری، ژیلا‏ (۱۳۸۵)‏. بررسی نیازهای اطلاعاتی زنان خانه‌دار در کتابخانه‌های عمومی شهر مشهد‏. پیام بهارستان، (66)، 11-14.‬ بازیابی شده در 6 تیر 1397 از: http://ensani.ir/fa/article/269165‬‬‬‬‬

‏‫خدادادی، محمد رسول (۱۳۹۶)‏. ارتباط بین رفتار اطلاع‌یابی و باورهای معرفت‌شناختی بر اساس الگوی اطلاع‌یابی ویلسون (مطالعه موردی: دانشجویان تحصیلات تکمیلی مدیریت ورزشی)‏. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 4(3)، 41-50. بازیابی شده در 15 بهمن 1396 از: http://fmss.journals.pnu.ac.ir/article_3966.html‬‬‬‬‬

‏‫سالاری، محمود‏ (۱۳۹۱)‏. واکاوی و تبیین عوامل عمده مؤثر بر فرهنگ مطالعه در ایران و ارائه مدلی مناسب برای توسعه آن (پایان‌نامه دکتری). دانشکده فردوسی، دانشگاه دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، مشهد.‬‬‬‬‬‬

‏‫طباطبائی شهرآباد، سیده زهرا‏. (۱۳۹۵)‏. بررسی میزان استفاده نوجوانان از خدمات کتابخانه‌های عمومی سبزوار و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، مشهد.‬‬‬‬‬

‏‫عبدالوند، محمدعلی؛ و غفاری آشتیانی، پیمان (۱۳۸۸)‏. ارائه الگویی برای ارزیابی عوامل مؤثر بر تبلیغات شفاهی مثبت در بازار خدمات (مطالعه موردی: بانک‌های شهرستان اراک)‏. آینده‌پژوهی مدیریت، 20(2)، 35-51. بازیابی شده در 18 فروردین 1396 از: http://jmfr.srbiau.ac.ir/article_6664_1026.html‬‬‬‬‬

‏‫قاسم، امیدعلی؛ و نورمحمدی، حمزه علی (۱۳۹۴)‏. الگوهای سنجش و اندازه‌گیری سرانه مطالعه در ایران. مقاله ارائه شده در هشتمین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت دانش. تهران: موسسه اطلاع‌رسانی نفت، گاز و پتروشیمی. بازیابی شده در 16 بهمن 1395 از: https://www.civilica.com/Paper-IKMC08-IKMC08_133.html‬‬‬‬‬

‏‫کشکولی، محبوبه (۱۳۹۱)‏. تأثیر عوامل محیطی بر رفتار خرید آنی مشتریان مورد مطالعه فروشگاه رفاه (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده مدیریت و حسابداری، تهران.‬‬‬‬‬

‏‫محمدزاده، هاجر؛ و بزرگی، اشرف‌السادات‏ (۱۳۹۱)‏. استفاده‌کنندگان از کتابخانه ملی ایران و شیوه‌های بهره‌گیری آنان از منابع و خدمات کتابخانه ملی: همخوان یا ناهمخوان با اساسنامه‏. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 23(4)، 22-39. بازیابی شده در 16 بهمن 1395 از: http://ensani.ir/fa/article/315162‬‬‬‬‬

‏‫محمدی، کورش؛ و دوستدار، دکتر یحیی (۱۳۸۷)‏. نقش کتابخانه مرکزی دانشگاه امام صادق (ع) در تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی آن دانشگاه‏. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 42(48)، 175-202. بازیابی شده در 6 تیر 1397 از: https://jlib.ut.ac.ir/article_21325.html‬‬‬‬‬

‏‫منصوریان، یزدان؛ و سنگری، محمود‏ (۱۳۹۴)‏. بررسی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی در تدوین پایان‌نامه. مجله تعامل انسان و اطلاعات، 2(2)، 1-8. بازیابی شده در 25 اسفند 1395 از: https://hii.khu.ac.ir/article-1-2485-fa.html‬‬‬‬‬

‏‫نظری، محسن؛ و قادری‌عابد، امیرحسین (۱۳۹۰)‏. ارائه مدلی جهت بررسی عوامل مؤثر بر رفتار خرید ناگهانی - مورد مطالعه: دانشجویان دانشکده مدیریت دانشگاه تهران -‏. مدیریت بازرگانی، 3(4)، 127-140.‬‬ بازیابی شده در 27 مرداد 1395 از: https://jibm.ut.ac.ir/article_28562.html‬‬‬‬‬

‏‫نعیمی، جمیله؛ و محمداسماعیل، صدیقه (۱۳۹۵)‏. تعیین رفتار اطلاع‌یابی دانش‌پژوهان دانشگاه‌های علوم پزشکی خراسان رضوی با رویکرد شبکه عصبی‏. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 6(2)، 80-96.‬ https://doi.org/10.22067/riis.v6i2.58333‬‬‬‬‬

‏‫نوشین‌فرد، فاطمه (۱۳۸۴)‏. بررسی عوامل مرتبط با رفتار اطلاع‌یابی اعضای هیأت‌علمی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 16(3)، 39-52.‬‬ بازیابی شده در 29 اردیبهشت 1396 از: http://nastinfo.nlai.ir/article_595.html‬‬‬‬‬

‏‫هراتی، هادی؛ نوشین‌فرد، فاطمه؛ اسفندیاری‌مقدم، علیرضا؛ باب‌الحوائجی، فهیمه؛ و حریری، نجلا (۱۳۹۷)‏. عوامل مؤثر بر رفتار استفاده برنامه‌ریزی نشده کاربران از منابع و خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی‏. تعامل انسان و اطلاعات، 5(2)، 1-14. بازیابی شده در 25 تیر 1398 از: https://hii.khu.ac.ir/article-1-2786-fa.html‬‬‬‬‬

Ajzen, Icek. (2006). Constructing a TPB questionnaire: Conceptual and methodological considerations. Available in April 9, 2017 at: https://pdfs.semanticscholar.org/0574/b20bd58130dd5a961f1a2db10fd1fcbae95d.pdf

Burnett, Sandy E. (2006, August 29). Internal and external trigger cues of impulse buying online (Thesis, NonPeerReviewed-Master of Science). Oregon State University, Corvallis. Available in February 19, 2017 at: https://ir.library.oregonstate.edu/concern/graduate_thesis_or_dissertations/db78tg07w

Floh, Arne; & Madlberger, Maria. (2013). The Role of Atmospheric Cues in Online Impulse-buying Behavior. Electronic Commerce Research and Applications, 12(6), 425–439. https://doi.org/10.1016/j.elerap.2013.06.001

Graa, Amel; & Dani-Elkebir, Maachou. (2012). Application of stimulus & response model to impulse buying behavior of Algerian consumers. Serbian Journal of Management, 7(1), 53-64. https://doi.org/10.5937/sjm1201053G

Harati, Hadi; Nooshinfard, Fatemeh; Isfandyari-Moghaddam, Alireza; Babalhavaeji, Fahimeh; & Hariri, Nadjla. (2019). Factors affecting the unplanned use behavior of academic libraries users. Aslib Journal of Information Management, 71(2), 138-1354. https://doi.org/10.1108/AJIM-04-2018-0092

Hossain, Md Uzzal; Hossain, Md Arman; & Islam, Md Shariful. (2017). An assessment of the information needs and information-seeking behaviour of members of parliament (MPs) in Bangladesh. Information and Learning Science, 118(1/2), 48-66. https://doi.org/10.1108/ILS-10-2016-0075

Khan, Fauz Dar; Ahmad, Sajjad; & Khan, Asad. (2017). Information Seeking Behaviour (ISB) of Teaching Staff and Students using Central Library of the University of Peshawar. PUTAJ - Humanities and Social Sciences, 25(1), 145-160. Available in February 5, 2018 at: http://putaj.puta.pk/index.php/hss/article/view/394

Kim, Jiyeon. (2003, August). College students’ apparel impulse buying behaviors in relation to visual merchandising (Doctoral dissertation). University of Georgia, Athens. Available in March 12, 2017 at: http://purl.galileo.usg.edu/uga_etd/kim_jiyeon_200308_ms

Kuhlthau, Carol C. (1991). Inside the search process: Information seeking from the user’s perspective. Journal of the American Society for Information Science, 42(5), 361-371. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4571(199106)42:5<361::AID-ASI6>3.0.CO;2-#

Mahmoudi Maymand, Mohammad; & Ahmadinejad, Mostafa. (2011). Impulse buying: the role of store environmental stimulation and situational factors (An empirical investigation). African Journal of Business Management, 5(34), 13057-13065. https://doi.org/10.5897/AJBM11.2112

Mattila, Anna S.; & Wirtz, Jochen. (2008). The role of store environmental stimulation and social factors on impulse purchasing. Journal of Services Marketing, 22(7), 562-567. https://doi.org/10.1108/08876040810909686

Ngozi, Okonoko Vera; Uche, Emeka-Ukwu & Ejiro, Ayomanor Kenneth. (2015). Information seeking behaviour of faculty members in a Nigerian university. International Journal of Academic Research and Reflection, 3(4), 95-102. Available in April 1, 2017 at: http://www.idpublications.org/wp-content/uploads/2015/05/INFORMATION-SEEKING-BEHAVIOUR-OF-FACULTY-MEMBERS-Full-paper.pdf

Sharma, Piyush; Sivakumaran, Bharadhwaj; & Marshall, Roger. (2014). Exploring impulse buying in services: toward an integrative framework. Journal of the Academy of Marketing Science, 42(2), 154-170. https://doi.org/10.1007/s11747-013-0346-5

Thanuskodi, S. (2009). Information-Seeking Behavior of Law Faculty at Central Law College, Salem. Library Philosophy and Practice (e-journal), 282, 1-7. Available in April 1, 2017 at: https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/282

Tremblay, Amelie J. (2005). Impulse buying behavior: Impulse buying behavior among college students in the borderlands. ETD Collection for University of Texas, El Paso. Available in February 19, 2017 at: https://scholarworks.utep.edu/dissertations/AAI1430979