شناسایی نیازهای آگاهی بخشی- اطلاع‌ رسانی اجتماعات عرب‌ زبان استان خوزستان در حوزه خدمات کتابخانه های عمومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• منصور کوهی رستمی ¹
• سارا نیل درار ²
• مجتبی جهانی فر ³

¹ عضو هیأت علمی، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

² کارشناسی ارشد، علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³ عضو هیات علمی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.22067/infosci.2024.87306.1202

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل نیازهای آگاهی بخشی- اطلاع‌رسانی اجتماعات عرب‌زبان استان خوزستان در حوزه خدمات کتابخانه‌های عمومی است.
روش‌: در پژوهش حاضر از طرح پژوهش آمیخته اکتشافی استفاده شد. در طرح اکتشافی حاضر ابتدا با روش گروه‌های کانونی و از طریق تحلیل مضمون به واکاوی میان‌ ذهنیت اعضای جامعه هدف پژوهش جهت استخراج و صورت‌بندی نیازهای آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی پرداخته شد؛ سپس با استفاده از روش پیمایشی توصیفی یافته‌های حاصل از بخش کیفی را در قالب پرسشنامه جهت دستیابی به تعمیم‌پذیری یافته‌ها، مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. نمونه پژوهش بخش کیفی شامل 5 گروه کانونی از 5 شهرستان منتخب استان خوزستان بودند. جامعه پژوهش در بخش کمی 20 هزار نفر از اعضای عرب‌زبان عضو کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان بودند که تعداد 517 پرسشنامه جمع‌آوری شد و به عنوان نمونه در پژوهش مشارکت داشتند.
یافته‌ها: یافته‌های کیفی نشان داد که فضاسازی هویت‌بخش، اطلاع‌رسانی هویت‌بخش، مخزن جامع و فعالیت‌های رسانه‌ای شاخص، مقوله‌های محوری نیازهای آگاهی‌بخشی- اطلاع‌رسانی اجتماعات عرب‌زبان استان خوزستان هستند. نتایج کمی نیز نشان داد که به ترتیب اولویت، بیشترین میانگین به مؤلفه اطلاع‌رسانی هویت‌بخش تعلق یافته است و فعالیت رسانه‌ای شاخص، مخزن جامع و فضاسازی هویت بخش در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار گرفته‌اند. همچنین یافته‌ها نشان داد که بین نیازهای فضاسازی هویت‌بخش گروه‌های سنی و تعامل جنسیت و گروه سنی تفاوت معنی‌داری وجود دارد. بین فعالیت‌های رسانه‌ای شاخص زنان و مردان و تعامل بین جنسیت و گروه سنی تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. تفاوت معناداری بین نیازهای مخزن جامع برای زنان و مردان و تعامل بین جنسیت و گروه سنی مشاهده نشده است. همچنین بین نیازهای فضاسازی هویت‌بخش و گروه‌های سنی، تفاوت معناداری مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: کتابخانه‌های عمومی به عنوان مراکز اطلاع‌رسانی و انتشار اطلاعات می‌توانند نقش مهمی در ارتقای سطح آگاهی و فرهنگ اجتماعات عرب زبان استان خوزستان داشته باشند و نه تنها به عنوان مراکز فرهنگی و آموزشی بلکه به عنوان مرکز اطلاعات معتبر و به روز عمل کنند. این پژوهش با تحلیل نیازهای اطلاعاتی، چهار حوزه حیاتی را برای افزایش خدمات کتابخانه‌های عمومی اجتماعات عرب زبان استان خوزستان را شناسایی کرد. مسئولان کتابخانه‌های عمومی می‌توانند از این یافته‌ها برای مدیریت مجموعه‌های مرتبط فرهنگی، طراحی برنامه‌ها به زبان عربی، و اجرای استراتژی‌های هدفمند اطلاع‌رسانی استفاده کنند تا اطمینان حاصل شود که این کتابخانه‌ها واقعاً نیازهای همه اعضای اجتماعات عرب‌زبان را برآورده می‌کنند.
کلیدواژه: نیازهای اطلاع‌رسانی، نیازهای آگاهی‌بخشی، کتابخانه‌های عمومی، خدمات کتابخانه، برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی، اجتماعات عرب زبان، استان خوزستان.

کلیدواژه‌ها

• نیازهای اطلاع‌رسانی
• نیازهای آگاهی‌بخشی
• کتابخانه‌های عمومی
• خدمات کتابخانه
• برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی
• اجتماعات عرب زبان
• استان خوزستان

---