رابطۀ بین سواد اطلاعاتی و سواد سلامت: مطالعۀ موردی کارکنان مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم فناوری شیراز

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

میسور هند

چکیده

مقدمه: دسترسی به اطلاعات معتبر مربوط به سلامت و همچنین ارزیابی و استفادۀ بهینه از آن‌ها در راستای تأمین سلامت خود و اطرافیان از اهمیت ویژه‌ای برخودار است. مهارت‌ها و توانمندی‌های متفاوتی میتوانند بر این مسئله تأثیرگذار باشند که از آن جمله مهارتهای سواد اطلاعاتی است. ازاینرو، پژوهش حاضر، رابطۀ بین سواد اطلاعاتی و سواد سلامت را میان کارکنان مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری بررسی می‌کند.

روش: روش پژوهش حاضر، توصیفی پیمایشی از نوع هم‌بستگی و ابزار گردآوری دادهها پرسش‌نامه است. جامعۀ آماری پژوهش کلیۀ کارکنان مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری است (103 نفر) که به روش نمونهگیری تصادفیِ ساده و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 80 نفر از آن‌ها به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز از آزمون t تک متغیره و هم‌بستگی پیرسون استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که میزان مهارت‌های سواد اطلاعاتی و همچنین سواد سلامت افراد تحت بررسی از حد متوسط بالاتر است. بین مهارت‌های سواد اطلاعاتی با سواد سلامت کارکنان رابطۀ معناداری وجود دارد.

نتیجه گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش، به‌نظر میرسد، فراگیری مهارت‌های سواد اطلاعاتی برای افزایش سواد سلامت و در نتیجه به‌دست‌آوردن اطلاعات معتبر در زمینۀ مسائل بهداشتی و سلامت افراد و همچنین ارزیابی، تفسیر و استفاده درست از این اطلاعات، بسیار ضروری به‌نظر می‌رسد. لذا ارائۀ آموزش های مناسب در این زمینه، ضرورتی انکارناپذیر است.

کلیدواژه‌ها


اسدی، غلامرضا. (1393). رابطۀ بین مهارت‌های سواد اطلاعاتی معلمان با انگیزش شغلی آنان: مطالعه موردی معلمان مقطع ابتدایی شهرستان ساری (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد)، رشتۀ علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی، ساری.
جوادزاده، همام‌الدین، شریفی‌راد، غلامرضا، رئیسی، مهنوش، توسلی، الهه و رجعتی، فاطمه. (1392). بررسی سواد سلامت بزرگسالان شهر اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت، 9(5)، 540-549.
حسن زاده، محمد (1383). کاربرد مولفه‌های سواد اطلاعاتی در مدیریت دانش سازمان ها، مجموعه مقالات همایش سواد اطلاعاتی، مشهد، سازمان کتابخانه‌ها موزه‌ها و مرکز آستان قدس رضوی.
صدوقی، فرحناز، احمدی، مریم، گوهری، محمودرضا و رنگرزجدی، فاطمه. (1389). نقش سواد فناوری اطلاعات در سلامت فردی: دیدگاه بیماران. مدیریت سلامت، 13(40)، 31-40.
صلحی، مهناز، جورمند، هانیه و گوهری، محمدرضا. (1395). تأثیر مداخله آموزشی سواد رسانه‌ای بر نگرش دانشجویان درباره مصرف خودسرانه مکمل‌های لاغری. فصلنامه سواد سلامت، 1(1)، 13-24.
طاووسی، محمود، حائری مهریزی، علی‌اصغر، رفیعی‎‌فر، شهرام، سلیمانیان، آتوسا، سربندی، فاطمه، اردستانی، مناسادات، هاشمی، اکرم و منتظری، علی. (1394). سنجش سواد سلامت بزرگسالان ایرانی ساکن شهرها: یک مطالعه ملی. نشریه پایش، 15(1)، 95-102.
عباسی، زهرا. (1393). رابطۀ سطح سواد رسانه‌ای و سواد سلامت دانشجویان در استفاده از اینترنت (از دیدگاه دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). رشته علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
محمودی، حسن و طاهری، ابوالفضل. (1394). بررسی رابطۀ بین سواد اطلاعاتی و سواد سلامت در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد. تعامل انسان و اطلاعات، 2(2)، 31-41.
ملاخلیلی، حمیده، پاپی، احمد، شریفی‌راد، غلامرضا، زارع فراشبندی، فیروزه و حسن‌زاده، اکبر. (1393). سواد سلامت بیماران بستری در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مدیریت اطلاعات سلامت، 11(4)، 464-473.
مقدس‌زاده، حسن، یمین‌فیروز، موسی و علی‌محمدی، خدیجه. (1395). بررسی رابطۀ مهارت‌های سواد اطلاعاتی با اثربخشی معلمان: مطالعه موردی معلمان مقطع ابتدایی شهرستان ساری. پژوهش‌نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 6(1)، 306-320.
منتظری، علی و همکاران (1393). طراحی و روان سنجی ابزار سنجش سواد سلامت جمعیت شهری ایران (18 تا 65 سال). فصلنامه پایش، 13(5)، 589-599.
نیک‌پور، امین، منظری‌توکلی، علیرضا و رجائی‌نژاد، مهدی. (1391). بررسی رابطۀ سواد اطلاعاتی کارکنان و اثربخشی سازمانی در سازمان‌های دولتی شهر کرمان. فرایند مدیریت و توسعه، 25 (3)، 145-161.
یاری، شیوا و مهدی‌پور، اعظم. (اسفند1394). سواد سلامت و منابع کسب اطلاعات سلامت در کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان کرمان. ارائه در دومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، دبی.
American Library Association Presidential Committee on Information Literacy. (1989). Final Report. Chicago: ALA.
Bennett, C. L. et al. (1998). Relation between literacy, race and stage of presentation among low-income patients with prostate cancer. J Clin Oncol, 16(9), 3101-3104.
Bergsma, L. (2011). Media literacy and health promotion for adolescents. Journal of Media Literacy Education, 3(1), 25-28.
Ellis, J., Mullan, J., Worsley, A. & Pai, N. (2012). The role of health literacy and social networks in Arthritis patients’ health information-seeking behavior: A qualitative study. International Journal of Family Medicine. Retrieved January 4, 2017 from: https://www.hindawi.com/journals/ijfm/2012/397039/
Ha, S. & Lee, J. (2011). Determinants of consumer-driven healthcare: Self-confidence in information search, health literacy, and trust in information sources. International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing, 5(1), 8-24.
Joseph, R., Fernandes, S., Hyers, L. & O’Brien, K. (2016). Health literacy: A cross-disciplinary study in American undergraduate college students. Journal of Information Literacy, 10(2), 26-39.
Lee, S. Y., Tsai, T. I., Tsai, Y. W. & Kuo, K. N. (2010). Health literacy, health status, and healthcare utitization of Taiwanese adults: Results from a national survey. BMC Public Health, 10, 614.
Mokhtar, I. A., Majid, S. & Foo, S. (2006). Using information technology to improve health information literacy in Singapore-An exploratory study. 10(12), 60-71.
Reisi, M., Mostafavi, F., Hasanzadeh, A. & Sharifirad, G. H. (2011). The relationship between health literacy, health status and healthy behaviors among elderly in Isfahan. J Health Sys Res, 7(4), 469-470.
Schillinger, D. et al. (2002). Association of health literacy with diabetes outcomes. JAMA, 288(4), 475-482.
Yom-Tov, E., Marino, B., Pai, J., Harris, D. & Wolf, M. (2016). The effect of limited health literacy on how internet users learn about diabetes. Journal of Health Communication, 21(10), 1107-1114. Joseph, R., Fernandes, S., Hyers, L. & O’Brien, K. (2016). Health literacy: A cross-disciplinary study in American undergraduate college students. Journal of Information Literacy, 10(2), 26-39.
Lee, S. Y., Tsai, T. I., Tsai, Y. W. & Kuo, K. N. (2010). Health literacy, health status, and healthcare utitization of Taiwanese adults: Results from a national survey. BMC Public Health, 10, 614.
Mokhtar, I. A., Majid, S. & Foo, S. (2006). Using information technology to improve health information literacy in Singapore-An exploratory study. 10(12), 60-71.
Reisi, M., Mostafavi, F., Hasanzadeh, A. & Sharifirad, G. H. (2011). The relationship between health literacy, health status and healthy behaviors among elderly in Isfahan. J Health Sys Res, 7(4), 469-470.
Schillinger, D. et al. (2002). Association of health literacy with diabetes outcomes. JAMA, 288(4), 475-482.
Yom-Tov, E., Marino, B., Pai, J., Harris, D. & Wolf, M. (2016). The effect of limited health literacy on how internet users learn about diabetes. Journal of Health Communication, 21(10), 1107-1114.
CAPTCHA Image