2024-03-29T16:55:29Z
https://infosci.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4846
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
مستندسازی دانش سازمانی: تحلیل مبانی نظری و راهبردهای عملی
سلیمان
شفیعی
محسن
نوکاریزی
زهرا
جعفرزاده کرمانی
هدف: هدف از انجام این پژوهش تحلیل مبانی نظری، مفهوم، اهمیت، پیشینه و نحوه مستندسازی دانش بر پایه چرخه حیات دانش سازمانی و معرفی راهبردهای عملیاتی خودکار و نیمهخودکار استخراج دانش ضمنی و کدگذاری و بازنمون دانش عینی است.
روش: این مقاله از نوع مروری تحلیلی است که با استفاده از روش کتابخانهای و بررسی منابع نظری تهیه شده است.
یافتهها: در این پژوهش بر پایه این پذیره که بدون استخراج و مستندسازی دانش، مدیریت دانش در هیچ سازمانی تجلی نخواهد یافت، مبانی نظری و پیشینه مستندسازی دانش سازمانی تحلیل شده است. با بررسی منابع حوزه مشخص شد که سازمانهای ایرانی از نظر مستندسازی دانش در وضعیت مناسبی قرار ندارند. یکی از مهمترین دلایل آن آشنا نبودن با نحوه مستندسازی و ناآگاهی نسبت به راهبردهای عملی آن میباشد. در راستای پاسخگویی به این مسأله در این پژوهش تلاش شد ابتدا بر پایه این واقعیت که فرایند کسب و مستندسازی از الگوهای چرخه حیات دانش سازمانی تبعیت میکند، ضمن معرفی مهمترین الگوهای چرخه دانش، نحوه و فرایند مستندسازی براساس چرخه یکپارچه حیات دانش سازمانی دالکر تشریح گردد و در گام بعدی با توجه به ضرورت آشنایی سازمانها با راهبردهای عملیاتی استخراج دانش ضمنی و کدگذاری و بازنمون دانش عینی، ضمن اشاره به ملاکهای انتخاب راهبرد، مهمترین راهبردهای عملی خودکار و نیمهخودکار در دو سطح فردی و گروهی تحت عنوان راهبردهای تولید و تحلیل پروتکل معرفی شد. در پایان بر پایه یافتههای پژوهش، پیشنهادهایی ارائه شده است.
مستندسازی دانش
کسب دانش
استخراج دانش ضمنی و عینی
کدگذاری دانش
بازنمون دانش
تولید پروتکل
تحلیل پروتکل
چرخه یکپارچه حیات دانش سازمانی دالکر
2016
12
21
5
23
https://infosci.um.ac.ir/article_31378_8b4dbd3347cadc2407358c675106aeb2.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
بررسی تأثیر سرمایه فکری بر مدیریت دانش در سازمان های دانشبنیان (مطالعه موردی: سازمان انرژی اتمی ایران)
آناهیتا
باواخانی
هدف: این مقاله به بررسی نقش و تأثیر سرمایه فکری بر فرآیند مدیریت دانش در سازمان انرژی اتمی ایران میپردازد.
روش: روش پژوهش توصیفی همبستگی، از نوع نظرسنجی است که از لحاظ زمانی یک پژوهش مقطعی به حساب می آید. جامعه آماری این پژوهش را تمامی کارکنان سازمان انرژی اتمی ایران تشکیل داده است. نمونه آماری پژوهش با استفاده از جدول مورگان، 93 نفر به دست آمد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استاندارد سرمایه فکری بنتیس، پرسش نامه استاندارد مدیریت دانش کوئینگ استفاده شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش های آماری تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون و جهت تجزیهوتحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS نسخه 19 استفاده شده است.
یافتهها: براساس یافته های این پژوهش، سرمایه فکری می تواند در فرآیند خلق و تسهیم دانش موجود در یک سازمان دانشبنیان، بسیار تأثیرگذار باشد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این امر است که بین سرمایه فکری و ابعاد آن با مدیریت دانش رابطه مثبت معناداری وجود دارد
سرمایه فکری
مدیریت دانش
سازمان دانشبنیان
سازمان انرژی اتمی ایران
2016
12
21
24
40
https://infosci.um.ac.ir/article_31407_20897c59f5a7e76816dd4e53e2bd3a37.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
مروری بر تأثیر فرهنگ به عنوان یک عامل بافتی بر رفتار اطلاعاتی
ژاله
سلیمی فر
حمیدرضا
جمالی مهموئی
هدف: هدف مقاله، معرفی و مرور تأثیر فرهنگ به عنوان یک عامل بافتی بر رفتار اطلاعاتی افراد است.
روش: این یک مقاله مروری انتقادی است که به مرور آثار مرتبط با فرهنگ و اطلاعات به ویژه نظریههای فرهنگی هال و هافستد و تحقیقاتی که با استفاده از ابعاد فرهنگی پیشنهادی آنها در حوزه اطلاعات و رفتار اطلاعاتی انجام شدهاند، میپردازد.
یافته ها: هر یک از ابعاد فرهنگی هال و هافستد به نوعی با رفتار اطلاعاتی مرتبط هستند. به عنوان مثال، تلاش برای کاهش فاصله قدرت در طراحی نظام های اطلاعاتی در جهت دسترسی آزادتر و برابری هر چه بیشتر و کاربرد همگانی تر نمود پیدا می کند. تلاش برای کاهش سطح پرهیز از عدم قطعیت، کاهش اضطراب، و افزایش ریسک پذیری به شجاعت کاربران برای ورود به عرصه های ناشناخته و ناوبری آزادانه در دنیای مجازی کمک می کند که با ارائه نظام های گسترده پیوندها و تمرکز کم تر، و فرمول سازی آسان تر و جستجوی راحت تر امکان پذیر است. فردگرا یا جمع گرا بودن و نیز زنانه یا مردانه بودن جامعه بر به کارگیری راهبردهای اشتراک اطلاعات، اطلاع یابی مشارکتی یا راهبردهای جستجو و بازیابی فردی اطلاعات مانند پیوندیابی و تورق در طراحی نظام های اطلاعاتی تأثیر دارد. توجه به عادت کاربران در دریافت پیام های تند یا کند یا میزان سرعت مناسب برای دریافت پیام و یا تعلق کاربران به یک بافت بالا یا پایین و نیز میزان اطلاعاتی که فرد می تواند دریافت کند روی نحوه بیان نیاز اطلاعاتی، روش جستجو، سرعت دریافت و تفسیر پیام، و بازیابی اطلاعات و در نتیجه طراحی نظام های اطلاعاتی تأثیر می گذارد.
فرهنگ
رفتار اطلاعاتی
اطلاع یابی
مدل فرهنگی هافستد
مدل فرهنگی هال
2016
12
21
41
60
https://infosci.um.ac.ir/article_31432_19df970a2d1d407a46b70f9cd272305f.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
بررسی موانع اطلاع یابی از دیدگاه اعضای هیأتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز براساس بسط نظریه معنابخشی دروین (نظریه کاری)
ملیحه
نیک کار
زهیر
حیاتی
اعظم
فارسی
هدف: هدف این پژوهش بررسی موانع اطلاع یابی (در مراحل تشخیص نیاز، جستجوی اطلاعات، راهبرد جستجو و استفاده از اطلاعات) اعضای هیأتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز براساس بسط نظریه معنابخشی دروین (نظریه کاری) است.
روش: روش تحقیق پیمایش توصیفی است. جامعه آماری کلیه اعضای هیأتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز مشتمل بر 288 نفر است. با استفاده از جدول مورگان 108 نفر به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزار سنجش پرسشنامه محقق ساخته حاوی 32 سؤال است. برای بررسی روایی سؤالات از تحلیل ماده و تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.
یافته ها: یافته ها نشان می دهد که بیشترین موانع اطلاع یابی در مرحله جستجوی منابع اطلاعاتی و سپس مرحله تشخیص نیاز اطلاعاتی است. استفاده از منابع اطلاعاتی و راهبرد جستجو هر دو در مرتبه سوم قرار دارند. آزمون فرضیه ها نشان می دهد، تشخیص نیاز اطلاعاتی رابطه مثبت و قوی با جستجوی اطلاعات و جستجوی اطلاعات رابطه مثبت و قوی با استفاده از اطلاعات دارد. همچنین استفاده از اطلاعات رابطه مثبت و قوی با تشخیص نیاز اطلاعاتی دارد. نتایج بیانگر این است که امکان شناسایی موانع در تمام مراحل اطلاع یابی براساس مدل بسط یافته معنابخشی وجود دارد.
موانع اطلاعیابی
نظریه معنابخشی
برندا دروین
نظریه کاری
اعضای هیأتعلمی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
2016
12
21
61
79
https://infosci.um.ac.ir/article_31458_73bf6b3a8afd1b3a1ca3d446542caccf.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
تعیین رفتار اطلاعیابی دانشپژوهان دانشگاههای علوم پزشکی خراسان رضوی با رویکرد شبکه عصبی
جمیله
نعیمی
صدیقه
محمداسماعیل
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین رفتار اطلاعیابی دانشپژوهان دانشگاههای علوم پزشکی خراسان رضوی با استفاده از شبکه عصبی میباشد.
روش: روش پژوهش حاضر از نوع کاربردی و بهروش پیمایشی- توصیفی است که با استفاده از شبکه عصبی، انجام شده است. ابزار این پژوهش پرسشنامهای متناسب با رفتار اطلاعیابی دانشپژوهان دانشگاههای علوم پزشکی استان خراسان رضوی است که بین نمونهای از افراد جامعه (298 نفر) توزیع شد. پس از جمعآوری دادهها، شبکه عصبی بهمنظور خوشهبندی دادهها انتخاب و با استفاده از نرمافزار MATLAB 14، دانشپژوهان براساس مؤلفههای اصلی پژوهش (مهارت اطلاعیابی، راههای اطلاعیابی، موانع اطلاعیابی) خوشهبندی شدند. سپس با حذف هر یک از زیر مؤلفههای اصلی پژوهش، مؤثرترین و کماثرترین گزینه در رفتار اطلاعیابی آنان تعیین شد.
یافتهها: با انجام خوشهبندی با استفاده از شبکه عصبی خودسازمانده، مهمترین مؤلفه در مهارت اطلاعیابی آگاهی از نیاز اطلاعاتی خود و کماثرترین مؤلفه مشاهده نشد. مؤثرترین راه دسترسی به اطلاعات استفاده از منابع الکترونیکی و کماثرترین راه خرید منابع میباشد. مؤثرترین مانع کمبود وقت به دلیل فشار کاری و کماثرترین مانع دور بودن کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی میباشد.
رفتار اطلاعیابی
دانشپژوهان دانشگاه
خراسان رضوی
شبکه عصبی مصنوعی
دادهکاوی
خوشهبندی
2016
12
21
80
96
https://infosci.um.ac.ir/article_31493_9c17767facbec9bdc983614573e9bf17.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
از استانداردهای سواد اطلاعاتی تا چارچوب سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی 2016
مهناز
احمدی
عاطفه
شریف
محسن
نوکاریزی
هدف: در این نوشتار ضمن معرفی چارچوب جدید 2016 و مبانی نظری حاکم بر آن مانند نظریه معنابخشی و رویکرد ساخت گرایانه، تفاوت ها و شباهت های این دو سند بررسی خواهد شد.
روش: اسناد مرتبط با استانداردهای سواد اطلاعاتی 2002، سه پیش نویس و متن نهایی چارچوب سواد اطلاعاتی 2016 مرور گردید.
یافتهها: چارچوب سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی به منزله جایگزینی برای استاندارد سواد اطلاعاتی 2002 جهت آموزش سواد اطلاعاتی در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی منتشر شد و در سال 2016 به تصویب نهایی رسید. چارچوب سواد اطلاعاتی 2016 با ساختار متفاوتی تدوین شده و با توجه به تغییرات محیط اطلاعاتی جدید و نظام های آموزشی مبتنی بر فضای اطلاعاتی و ارتباطی نوین می تواند به عنوان چارچوبی مناسب در آموزش سواد اطلاعاتی مورد استفاده قرار گیرد.
چارچوب سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی 2016
استانداردهای سواد اطلاعاتی 2002
نظریه معنابخشی
ساخت گرایی
آموزش سواد اطلاعاتی
2016
12
21
97
119
https://infosci.um.ac.ir/article_31523_b3c392c7e3e0e2edaf125250ca41ce28.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
بررسی کارکرد پژوهشی کتابخانه مبتنی بر مدل ارزیابی درونی مورد مطالعه کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
حمید
ژیان پور
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی کارکرد مؤلفههای پژوهشی از دیدگاه کتابداران و اعضای کتابخانه با استفاده از مدل ارزیابی درونی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است.
روش: نوع پژوهش بر پایه ماهیت آن، کاربردی است. از نظر روش جمعآوری دادهها، تحقیق حاضر از نوع توصیفی _ پیمایشی است و هدف آن توصیف شرایط پدیده مورد بررسی برای یاری دادن در فرآیند تصمیمگیری است. در تحقیق حاضر جامعه مورد مطالعه کتابداران و مراجعهکنندگان به کتابخانه عمومی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است. برای تجزیهوتحلیل دادهها، از فنون آمار توصیفی و از آزمونهای آماری شامل آزمون تک نمونهای T با نمونههای وابسته و آزمون فریدون استفاده شده است.
یافتهها: با استفاده از آزمون تیتست یک نمونهای و مقایسه میانگینها با عدد 3 (متوسط) بهطورکلی مشخص میشود که میزان موفقیت بخشهای زیرمجموعه کتابخانه عمومی آستان قدس رضوی از بعد کارکرد پژوهشی ازنظر کارشناسان بیشتر از حد متوسط است. همچنین با استفاده از آزمون فریدمن در رتبهبندی اهداف کلی طرحشده در سطح کارکرد خدمات پژوهشی، میزان موفقیت اهداف کلی طرحشده بهطور معنیداری با یکدیگر تفاوت دارند و از نظر توصیفی با توجه به میانگین رتبهها مشخص است که میزان موفقیت هدف «ارزیابی مداوم از خدمات بخشها» از سایر اهداف بیشتر است. همچنین با توجه به میانگین 38/3 و سطح معناداری کمتر از 5 درصد با اطمینان 95 درصد میتوان گفت، میزان موفقیت بخشهای زیرمجموعه کتابخانه عمومی آستان قدس رضوی از بعد کارکرد پژوهشی از دیدگاه اعضای کتابخانه بیشتر از حد متوسط است.
کارکرد پژوهشی کتابخانه
مدل ارزیابی درونی
کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
2016
12
21
120
142
https://infosci.um.ac.ir/article_31551_fe93c264bfc8915d38d788c935415bc6.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
بررسی نگرش کتابداران کتابخانههای دانشگاهی به تغییر سازمانی: مطالعه موردی دانشگاه شیراز
مرضیه
مروتی اردکانی
محمدامین
عرفان منش
مهدی
محمدی
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش کتابداران کتابخانههای وابسته به دانشگاه شیراز در سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری نسبت به تغییر سازمانی صورت گرفته است.
روش: این مطالعه با روش پیمایشی انجام شده وجهت گردآوری دادهها، پرسشنامه دآنهام و همکاران مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه پژوهش را 52 نفر از کتابداران کتابخانههای مختلف وابسته به دانشگاه شیراز تشکیل می دهند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس.پی.اس.اس و آزمون های آماری توصیفی (بررسی میانگین و انحراف معیار) و آزمون های آماری استنباطی (تحلیل واریانس یک سویه، تی تست مستقل و تی تست دوسویه) استفاده گردید.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش رفتاری کتابداران نسبت به تغییر مثبت تر از نگرش شناختی و عاطفی آنها بوده است. با این وجود نگرش کتابداران دانشگاه شیراز به تغییر سازمانی در ابعاد سه گانه و همچنین در کل مقیاس، در سطح متعادلی قرار دارد. یافته های پژوهش بیانگر این است که جنسیت و سطح تحصیلات کتابداران تأثیر معناداری بر بعد شناختی نگرش آنها نسبت به تغییرات سازمانی در محیط کتابخانه ها داشته است. از سوی دیگر تفاوت آماری معناداری میان نگرش کتابداران دارای سن و سابقه خدمت متفاوت نسبت به تفییرات سازمانی مشاهده نشد. کتابداران مورد بررسی از نگرش متعادلی نسبت به تغییر سازمانی برخوردار بوده اند. با بهبود نگرش این افراد در خصوص تغییر می توان اشتیاق و آمادگی آنها به تغییرات سازمانی و احتمال موفقیت برنامه های بهبود سازمانی را افزایش داد.
تغییر سازمانی
کتابخانه های دانشگاهی
نگرش کتابداران
مدیریت تغییر
2016
12
21
143
161
https://infosci.um.ac.ir/article_31576_f82787423354789fda814c0b14de8d0d.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
خطمشیهای دسترسی آزاد در واسپارگاههای دیجیتال برتر دانشگاههای جهان
مریم سادات
سیدین
حیدر
مختاری
هدف: هدف این پژوهش بررسی وضعیت خطمشیهای دسترسی آزاد در واسپارگاههای دیجیتال برتر دانشگاهی جهان از طریق شناسایی خطمشیهای آنها در مؤلفههای ارائه، محتوا، داده، ابرداده، حفاظت و دسترسی بود.
روش: این پژوهش نوعی پیمایشی تحلیلی و توصیفی بود. دادهها به کمک پرسشنامهای محققساختهای گردآوری شد که مدیران نه واسپارگاه دانشگاهی دارای بالاترین رتبه جهانی در سال 2013 تکمیل کرده بودند.
یافتهها: واسپارندگان 5/55 درصد واسپارگاهها محققان دانشگاه بودند و در 5/55 درصد آنها واسپاری برای برخی منابع اجباری و برخی اختیاری بود. در 4/44 درصد آنها واسپاری متن کامل و چکیده اجباری بود. در 7/77 درصد آنها منابع واسپاری پایاننامه بود. در 7/77 درصد آنها امکان دسترسی به چکیده و متن کامل وجود داشت. 7/77 درصد آنها از ابرداده دابلین کور استفاده میکردند. 5/55 درصدشان امکان دسترسی به ابرداده برای اهداف غیرتجاری داشتند. تمام آنها از قالب فایل متنی word و pdf پشتیبانی میکردند و 4/44 درصدشان دوره حفاظت تعریفنشده داشتند. 6/66 درصد آنها راهبرد حفاظت را تهیه نسخه پشتیبان و نگهداری آن در جای امن تعریف کرده بودند. 6/66 درصد آنها شناسگر شیء دیجیتال handle را بهکار برده بودند. 5/55 درصد آنها نسخه روزآمد اثر واسپاری را برای کنترل و اصلاح آثار اساس قرار میدادند. در 6/66 درصد آنها خطمشی بسته شدن واسپارگاه تعریف نشده بود و در 5/55 درصد آنها کاربران عموم مردم بودند.
دسترسی آزاد
واسپارگاههای دیجیتال
خطمشی
2016
12
21
162
184
https://infosci.um.ac.ir/article_31602_a3490fb7c44214bab3d492c134149a32.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
تعهد سازمانی در پرتو توسعه توانمندسازی روانشناختی کارکنان در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد
حسن
محمودی
اعظم
صنعت جو
ابولفضل
طاهری
سید مسعود
شفیعی
هدف: تعهد سازمانی نگرش کارکنان نسبت به سازمان است که ضمن مشخص کردن رابطه بین آنها، در تصمیم گیری درباره ادامه یا لغو عضویت افراد در سازمان مؤثر است. از جمله متغیرهایی که تأثیر زیادی در توسعه تعهد سازمانی در کارکنان دارد، توانمندسازی روانشناختی کارکنان است. هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین تعهد سازمانی و توانمندسازی روانشناختی در کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد است.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل می دهد. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر (1990) شامل سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری و پرسشنامه توانمندسازی روانشناختی اسپریتزر (1995) شامل 5 بعد احساس خود کارآمدی (شایستگی)، احساس خودمختاری، احساس تأثیرگذاری، احساس معنادار بودن و اعتماد بهره گرفته شد.
یافته ها: میانگین تعهد سازمانی و توانمندسازی روانشناختی کتابداران در کتابخانه های دانشگاه فردوسی در حد متوسط است. بین توانمندسازی روانشناختی کتابداران و تعهد سازمانی آنها رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد، بین وضعیت استخدامی و سابقه کاری کتابداران با توانمندسازی روانشناختی و همچنین سابقه کاری کتابداران با تعهد سازمانی آنها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
تعهد سازمانی
توانمندسازی روانشناختی
کتابخانه های دانشگاهی
دانشگاه فردوسی مشهد
2016
12
21
185
205
https://infosci.um.ac.ir/article_31627_08a6fe4f496cdd4fd31f9de7b235d6d9.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
راهکارهای مؤثر بر جذب مخاطب به کتابخانههای عمومی ایران: مطالعهای دلفی
زینب
غیوری
محمد
حسن زاده
هدف: جذب مخاطب به کتابخانههای عمومی کشور یکی از مهمترین اهداف نهاد کتابخانههای عمومی کشور بوده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر نیز شناسایی راهکارهای مؤثر بر جذب مخاطب به کتابخانههای عمومی ایران است.
روش: روش موردنظر در تحقیق حاضر روش دلفی بوده است. جامعه پژوهش شامل متخصصان رشته علم اطلاعات و دانششناسی که 21 نفر در دور اول و 17 نفر در دور دوم در تحقیق مشارکت داشتهاند. پایان دور اول 34 مؤلفه و در پایان دور دوم 73 مؤلفه نهایی بهعنوان راهکارهای جذب مخاطب به کتابخانههای عمومی ایران شناسایی شد.
یافتهها: نتایج بهدست آمده نشان داد، از بین مؤلفههای نهاد کتابخانههای عمومی کشور در جذب مخاطب، دیجیتالسازی، مکان کتابخانه، کارآفرینی سازمانی، تجهیزات کتابخانه و طراحی فضای داخلی کتابخانه و از بین مؤلفههای نقش کتابدار در جذب مخاطب نیازسنجی و مهارت کتابدار میانگین بالاتری نسبت به بقیه مؤلفهها در جذب مخاطب کسب کردهاند.
نهاد کتابخانههای عمومی کشور
جذب مخاطب
راهکار
روش دلفی
2016
12
21
206
226
https://infosci.um.ac.ir/article_31647_e59fde4d8bf6b891897e6151a4b391ba.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
شخصی سازی ارائه خدمات در کتابخانههای عمومی از دیدگاه کتابداران کتابخانههای عمومی شهر مشهد
انیس
میری
مریم
سلامی
سید عباس
مرجانی
هدف: شخصی سازی را میتوان، برآورده ساختن نیازهای منحصر به فرد تک تک مشتریان تعریف کرد. پژوهش حاضر به-منظور امکانسنجی شخصی سازی خدمات در کتابخانههای عمومی شهر مشهد انجام شده است.
روش: پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی و کتابخانه های وابسته آستان قدس رضوی تعداد آنها 142 نفر است. که براساس جدول کرجسی و مورگان به صورت تصادفی طبقهای، تعداد 110 به عنوان جامعه نمونه پژوهش انتخاب شدند. در تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای آماری تحلیل واریانس، اندازه گیریهای مکرر و نیز آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرمافزار spss استفاده شد.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد؛ سطح تمایل جامعه تحقیق نسبت به شخصی سازی خدمات بالاتر از حد متوسط (3) است. بالاترین اولویت شخصی سازی خدمات، «خدمات تحویل مدرک» (86/4) و پایینترین اولویت مربوط به «خدمات چکیده نویسی» (03/2) است. بالاترین اولویت جهت دریافت خدمات شخصی سازی شده مربوط به اعضای هیأتعلمی دانشگاهها (71/2) و پایینترین اولویت مربوط به شخصی سازی خدمات برای همه اعضای کتابخانه (96/1) است. مهمترین اولویت از نظر ابزار و امکانات لازم، شخصی سازی خدمات «وجود اینترنت پرسرعت» (61/8) و پایینترین اولویت مربوط به «کافی بودن منابع الکترونیکی» (68/2) است.
کتابخانههای عمومی
شخصی سازی خدمات
کتابداران
امکان سنجی
2016
12
21
227
243
https://infosci.um.ac.ir/article_31676_7d5fbcb771cc9bac08799d8d9377dc93.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
اثربخشی کارگاههای آموزشی انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران شاخه خراسان با استفاده از مدل کرک پاتریک
علیرضا
شیرازی
علی اکبر
پوراحمد
محمدرضا
حسنی
هدف: تغییرات سریع در عصر اطلاعات فراگیری دائمی فنون جدید و ارزیابی آنها را الزامی ساخته است. برگزاری کارگاههای آموزشی در جهت تداوم فراگیری و اثربخشی آن ضروری بهنظر میرسد. از اینرو پژوهش حاضر به اثربخشی کارگاههای آموزشی انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران شاخه خراسان با استفاده از مدل کرک پاتریک میپردازد.
روش: روش پژوهش، از نظر هدف کاربردی، و از نظر ماهیت پیمایشی و تحلیلی است. جامعه آماری شامل 156 نفر از اعضای عضو انجمن است که تا سال 1393 در دورههای آموزشی شرکت کردهاند. دادهها بهوسیله پرسشنامه محقق ساخته که سه سطح شامل واکنش، یادگیری و رفتار را می سنجد گردآوری شده است.
یافتهها: نتایج بهدست آمده نشان داد، هر چه اجرای کارگاههای آموزشی زیادتر شود بههمان نسبت بر میزان رضایت، یادگیری، تغییر رفتار و مهارت فراگیران افزوده خواهد شد. مقایسه میانگین نمرههای واکنش، یادگیری و رفتار بیانگر آن است که بین میانگین نمره کتابداران مرد با نمره کتابداران زن تفاوت معنیداری وجود ندارد. در مؤلفههای واکنش و یادگیری در بین مدارک تحصیلی مختلف تفاوت معنیداری وجود ندارد. اما در مؤلفه رفتار در بین دارندگان سطوح مدارک تحصیلی مختلف تفاوت معناداری مشاهده میشود. هر سه مؤلفه در بین گروههای سنی مختلف تفاوت معناداری را نشان نمیدهد.
اثربخشی
دورههای آموزشی
ارزیابی
واکنش، یادگیری
رفتار
مدل کرک پاتریک
2016
12
21
244
260
https://infosci.um.ac.ir/article_31690_0385c910463b3a7ecb05753fd6634e17.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
تبیین چگونگی پیوند فناوری و علم: مطالعه موردی حوزه نانو الکترونیک
افسانه
حاضری
محمد
توکلی زاده راوری
ندا
احمدی
فرامرز
سهیلی
هدف: تمایز میان مفاهیم علم و فناوری، شناخت رابطه بین این دو قلمرو را برای سیاستگذاری علمی و اقتصادی به یک ضرورت تبدیل کرده است. ارتباط علم و فناوری ارتباطی متحول و متغیر اسـت و بسته به شرایط ممکن است از یک حوزه به حوزه دیگر، یا از یک زمان به زمان دیگر متفاوت باشد.هدف پژوهش حاضر بررسی روند رشد، قدرت علمی و قدرت فنی پروانه های ثبت اختراع حوزه نانوالکترونیک در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا است.
روش : این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از فنون علم سنجی انجام شده است. جامعه مورد پژوهش تمام پروانههای ثبت اختراع نانوالکترونیک در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا است. داده ها با استفاده از فنون جستجوی خاص پایگاه، بازیابی و برای تجزیه و تحلیل با استفاده از فنون برنامه نویسی سیشارپ استخراج شده اند.
یافته ها: روند رشد پروانه های نانو الکترونیک افزایش قابل توجهی به ویژه از سال 2000 به بعد را نشان می دهد. بررسی فهرست منابع و ماخذ این پروانه ها نیز حاکی از رشد بالای استنادها در آنها است. در این پژوهش، هم چنین علاوه بر قدرت علمی و پیوند با علم شاخص پیوند با فناوری و قدرت فنی برای پروانه های ثبت اختراع به شکل ابداعی، محاسبه و مشخص شد که قدرت فنی پروانه های ثبت اختراع حوزه نانوالکترونیک دو برابر قدرت علمی این مدارک است. پررنگ تر بودن جنبه فنی پروانه های ثبت اختراع نانوالکترونیک ممکن است ناشی از ماهیت کاربردی این حوزه باشد و حجم وسیع تر پروانه های مرتبط قبلی میتواند مزید بر علت باشد.
پروانه ثبت اختراع
پیوند علمی
پیوند فنی
پیوند بین علم و فناوری
روند رشد
2016
12
21
261
280
https://infosci.um.ac.ir/article_31727_adf0f8e4a4e6a69d723c23813eebe09e.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
تحلیل هزینه- سودمندی نظامهای یکپارچه کتابخانههای دانشگاهی ایران
ایرج
رداد
حسن
بهزادی
زهره
منجمی
هدف: هدف از این پژوهش تعیین وضعیت هزینه-سودمندی نظامهای یکپارچه مورد استفاده در کتابخانههای دانشگاهی ایران است.
روش: مطالعه حاضر کاربردی و بهروش پیمایشی انجام پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش را 118 کتابخانه مرکزی دانشگاههای دولتی ایران تشکیل میدادند که 75 کتابخانه بهروش تصادفی-طبقهای متناسب با حجم بهعنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه محقق ساخته بین آنها توزیع شد. در نهایت 73 پرسشنامه جمعآوری شد و دادههای مربوطه با استفاده از بسته نرمافزاری SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت.
یافتهها: امنیت و کارایی مهمترین اولویت انتخاب نظام یکپارچه از سوی کتابخانههای مورد بررسی بودند. در میان نظامهای مورد بررسی «پیام مشرق» کمهزینهترین و «نظامهای خودساخته» پرهزینهترین نظام یکپارچه شناخته شدند. در همین حال رضایتمندی از نظام پیام مشرق بیش از سایر نظامها بود و نظامهای خودساخته نیز کمترین سطح رضایتمندی را به خود اختصاص داده بودند. بدین ترتیب «پیام مشرق» هزینه-سودمندترین نظام تشخیص داده شد.
نظامهای یکپارچه
کتابخانههای دانشگاهی
تحلیل هزینه-سودمندی
2016
12
21
281
300
https://infosci.um.ac.ir/article_31756_dd7d6982cb5c151a24ab67f7d52dc44e.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
آسیب شناسی کتابهای داستانی تصویری بازاری برای کودکان گروه سنی «الف» و«ب»
آرزو
کرباسی
مهری
پریرخ
اعظم
صنعت جو
هدف: کتا ب های داستانی تصویری نقش مهمی در درک مفاهیم و در نتیجه در پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارند، هرچند که برخی از آنها به دلیل عدم رعایت معیارهای کیفی نمی توانند این نقش را ایفا کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی میزان آسیب های کتاب های داستانی تصویری بازاری منتشر شده در ایران برای کودکان گروه سنی «الف» و «ب» در رابطه با توجه به عوامل ظاهری و سایر عوامل مؤثر در تولید کتاب کودک (یعنی ظاهر جذب کننده، وضعیت محتوا ، وضعیت تصویر، و انتظار سود اقتصادی) می باشد.
روش: این پژوهش کاربردی با شیوه پیمایشی و روش تحلیل محتوا انجام گرفت. برای گردآوری اطلاعات، از سه سیاهه وارسی محققساخته استفاده شد. در پژوهش پیش رو، 100 کتاب داستانی تصویری بازاری که با روش نمونه گیری تصادفی نظام مند انتخاب گردید، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.
یافتهها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد کتاب های تصویری بازاری در رعایت اصول صفحهآرایی یعنی آستر بدرقه، صفحهشمار و سفیدخوانی و وجود صفحه شناسنامه مشکل ها و کاستی های زیادی دارند. همچنین اطلاعات به دست آمده مشخص میکند در بیشتر کتاب های بازاری (یعنی نزدیک به 78 درصد) حقوق مالکیت معنوی اثر به درستی رعایت نمیشود. افزون براین، در زمینه صحت و درستی گروه سنی و نوع تصاویر بهکار رفته در کتاب های بازاری نیز میان «اطلاعات مندرج در کتاب» و «اطلاعات شناسایی شده» تفاوت قابل ملاحظه ای مشاهده میشود
کتاب های بازاری
کتاب های داستانی تصویری
عوامل آسیب رسان
عوامل ظاهری
مالکیت معنوی
وضعیت تصاویر
گروه سنی الف و ب
2016
12
21
301
320
https://infosci.um.ac.ir/article_31786_e0af6d34a150534faed2a29e932e68d8.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
بررسی میزان دقت در بازیابی منابع شنیداری با استفاده از الگوریتم کی-مینز
طاهره
ابوالقاسم مسلمان
عصمت
مومنی
محسن
حاجی زین العابدینی
هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان دقت در بازیابی منابع شنیداری با استفاده از روش خوشه بندی و به کارگیری الگوریتم کی- مینز انجام شده است.
روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش پژوهش نیمه تجربی و از طریق مشاهده مستقیم است. به منظور بررسی میزان دقت در بازیابی منابع شنیداری، مجموعه ای شامل 23 آلبوم منتشر شده در تابستان سال 1391 انتخاب شد. ابتدا پیشینه های موجود در هر آلبوم براساس استاندارد فراداده ای پی.بی.کور فهرست نویسی شد. در گام بعدی هر یک از عناصر فراداده مزبور به عنوان یک خوشه و توضیحگرهای آن به عنوان متغیر در نظر گرفته شده و الگوریتم کی- مینز در محیط نرم افزاری اس. پی. اس. اس بر روی داده ها اجرا شد و فاصله هر پیشینه تا مرکز خوشه به دست آمد.
یافته ها: با توجه به میزان فاصله هر پیشینه تا مرکز خوشه و ملاک قرار دادن این مقدار به عنوان میزان دقت در بازیابی منابع، پیشینه هایی که بیشترین شباهت به مرکز هر خوشه را دارند در کمترین فاصله، و پیشینه هایی که کمترین شباهت با مرکز خوشه را دارند در بیشترین فاصله با آن قرار گرفتند و میزان دقت برای هر خوشه و توضیحگر محاسبه گردید.
دقت
بازیابی منابع شنیداری
خوشه بندی
الگوریتم کی- مینز
فراداده پی. بی. کور
2016
12
21
321
337
https://infosci.um.ac.ir/article_31814_cc259002435028216ed66b79111750cf.pdf
پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی
2251-6344
2251-6344
1395
6
2
تحلیل الگوهای وابستگی و واژگان نمایانگر روابط کتابشناختی در خانواده های کتابشناختی بر پایه مدل مفهومی اف آر بی آر
ابوالفضل
طاهری
رحمت الله
فتاحی
عاطفه
شریف
هدف: خانوادههای کتابشناختی، مجموعه آثاری هستند که در طول زمان و در ارتباط با یک اثر اصلی خلق میشوند. وابستگیها انواع گوناگونی در سلسله مراتب خانواده کتابشناختی دارند و واژگانی که نوع وابستگی را مینمایاند بسیار متنوعاند. این پژوهش با هدف تحلیل و شناسایی انواع وابستگیها و نیز واژه های نمایانگر آنها در خانوادههای کتابشناختی شاهنامه فردوسی، مثنوی معنوی، دیوان حافظ و گلستان سعدی به انجام رسیده است.
روش: پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را پیشینه های کتابشناختی خانواده های پر عضو حوزه ادبیات فارسی («شاهنامه فردوسی»، «دیوان حافظ»، «مثنوی معنوی» و«گلستان سعدی») تشکیل می دهد. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی نظام مند، برای خانواده شاهنامه فردوسی، 351؛ دیوان حافظ، 346؛ مثنوی معنوی، 320؛ و گلستان سعدی 305 نمونه انتخاب شد.
یافتهها: در 41/63 درصد از پیشینه های مورد بررسی، حداقل یک وابستگی شناسایی شد که بیشترین آنها از نوع اشتقاقی بود. وابستگی هایی همچون «برگزیده» با 9/19، «بازنگری» با 3/17، «براساس نسخه خاص» با 7/14، «شرح» با 6/11و «اقتباس» با 1/9 درصد جزء فراوانترین انواع وابستگی های حوزه ادبیات فارسی شناسایی شد. همچنین، ترتیب وابستگی ها در همه خانواده ها متفاوت بود. اغلب وابستگی های سطح بیان با واژههای متفاوتی در پیشینه ها حضور داشتند. توجه به واژههای پربسامد شناسایی شده در این پژوهش و به کار گیری فایل دستهبندی شده از واژگان نمایانگر انواع وابستگی ها میتواند گام مؤثری در زمینه دستهبندی و مدیریت خودکار بخش بزرگی از پیشینههای هر خانواده کتابشناختی به حساب آید و نیز سبب تقویت استاندارد توصیف و دسترسی به منابع (آر. دی. ا) و ساختارمندی واژگانی در عنوان قراردادی گردد.
روابط کتابشناختی
مدل اف آر بی آر
آثار وابسته
خانواده های کتابشناختی
وابستگیها
واژگان نمایانگر وابستگی
2016
12
21
338
360
https://infosci.um.ac.ir/article_31848_99a87f3117b834dd6c77a085c5ca5cf4.pdf