بهبود بهره‌‌وری مدیریت دانش در کتابخانه‌‌های دانشگاهی: نظریه داده‌‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• عسگر اکبری

استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

10.22067/infosci.2023.73025.1066

چکیده

مقدمه: بهره‌‌وری نگرشی اقتصادی، فنی و فرهنگی نسبت به تولید است که سازمان‌‌ها در دنیای رقابتی کنونی، هوشمندانه تلاش می‌‌کنند تا بهترین نتیجه را با کمترین هزینه در زمان کم از فعالیت‌‌های خود به دست آورند. کتابخانه‌‌های دانشگاهی ازجمله سازمان‌‌های فعال در بخش عمومی هستند که با کاربست مدیریت دانش می‌توانند اثربخشی و کارایی بهتری داشته باشند. ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل بهبود بهره‌‌وری در کتابخانه‌‌های دانشگاهی به‌‌عنوان نقشه‌راه انجام شد.
روش‌‌‌‌شناسی: پژوهش حاضر کیفی و مبتنی بر رویکرد نظریه داده‌بنیاد است. ابزار جمع‌آوری داده‌های کیفی مصاحبه و روش نمونه‌گیری از نوع هدفمند با رویکرد نظری برحسب تخصص‌‌ و مهارت خبرگان بود. در پژوهش حاضر 16 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی، مدیریت و فناوری اطلاعات به مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته پاسخ دادند. معیار تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی مبتنی بر طرح سامانمند نظریه داده‌بنیاد بود. متن مصاحبه‌ها پس از پیاده‌سازی در سه مرحله و به‌روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: در بررسی مقوله‌ها 281 کد شناسایی شد. سپس کدگذاری محوری بر اساس الگوی پارادایمی صورت گرفت. بهبود بهره‌‌وری مدیریت دانش به‌عنوان مقوله محوری انتخاب شد. در کدگذاری انتخابی 71 کد محوری و درنهایت 17 کد انتخابی استخراج شد.
نتیجه‌‌: در پژوهش حاضر مدل مفهومی بهبود بهره‌‌وری برای کتابخانه‌‌های دانشگاهی ترسیم شد. در این مدل فرایندی، عوامل و شرایط مؤثر ازجمله شرایط علّی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها شناسایی گردید. مدل ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان نقشه‌ای برای رسیدن به هدف بهبود بهره‌‌وری مدیریت دانش در کتابخانه‌‌های دانشگاهی مورداستفاده قرار گیرد و از طریق سنجش و ارزیابی، نقاط قوت‌وضعف را تجزیه‌وتحلیل و در راستای بهبودی گام بردارند.

کلیدواژه‌ها

• مدیریت دانش
• بهبود بهره‌‌وری
• کتابخانه‌‌های دانشگاهی
• نظریه داده‌‌بنیاد

موضوعات

• ارزیابی خدمات

---

مراجع

Aghajani, M., & Ghorbani Ranjbari, F. (2011). knowledge-oriented economy National Conference on Information Technology and Economic Jihad, Kazeroon. https://civilica.com/doc/141866/ (In Persian).

Ahmadi, A. A., & Salehi, A. (2021). knowledge management. Payam Noor University. (In Persian).

Akbari, A., Nooshinfard, F., & Hariri, N. (2018). Identifying and prioritizing the barriers to knowledge flow in university libraries based on the maturity model of knowledge management belonged to the American Productivity and Quality Center. Library and Information Science Research, 8(2), 129-146. https://doi.org/DOI:10.22067/riis.v0i0.69899 (In Persian).

Alavinamvar, M., Talabi, B., & Maleki, S. (2021). Grounded theory a new approach to evaluating the productivity of educational organizations Case study: Islamic Azad University of East Azerbaijan Province. Sociological studies, 14(50), 123-141. https://dx.doi.org/10.30495/jss.2021.1922107.1298 (In Persian).

Carneiro, A. (2001). The role of intelligent resources in knowledge management. Journal of knowledge management. https://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-165-fa.pdf (In Persian).

Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage publications. https://us.sagepub.com/en-us/nam/qualitative-inquiry-and-research-design/book246896

Cvitanovic, C., Hobday, A., van Kerkhoff, L., & Marshall, N. (2015). Overcoming barriers to knowledge exchange for adaptive resource management; the perspectives of Australian marine scientists. Marine policy, 52, 38-44. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308597X14002887

Danayee Fard, H., & Emami, A. (2007). Qualitative research strategies: A reflection on data foundation theorizing. Quarterly Journal of Management Thought, 1(2), 69-97 (In Persian).

haghighattalab, M. (2014). Identifying and extracting barriers to knowledge flow based on the levels of the organization's knowledge management maturity model Salami Azad University]. Qazvin branch (In Persian).

Hales, F., & Humphrey, J. (1997). Improving productivity and its benefits (H. Danesh & S. L. Shurini, Trans.). Firuzeh (In Persian).

Hariri, N., & Etemadi, S. (2014). The Effect of Job Rotation on Productivity of the Staff of National Library and Archives of Iran (NLAI). Librarianship and Information Organization Studies, 26(4), 75-90. http://ensani.ir/file/download/article/20160910120611-9556-201.pdf (In Persian).

hozoori, m. j., shokohi, y., & mosavi, m. (2022). Designing and explaining the model for improving the productivity of human resources in the public sector. Human Resource Management, 9(1), 129-158. https://www.sid.ir/fA/Journal/ViewPaper.aspx?id=586469 (In Persian).

Khudabandeh, N., Mohammadi, N., Droodi, H., & Mansouri, A. (2018). Human resource agility modeling based on basic data theorizing approach (case study). Educational Leadership and Management Quarterly, 12(3), 87-108. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1570592 (In Persian).

Lin, C., Wu, J.-C., & Yen, D. C. (2012). Exploring barriers to knowledge flow at different knowledge management maturity stages. Information & management, 49(1), 10-23. https://doi.org/doi.org/10.1016/j.im.2011.11.001

Mayowa-Adebara, O. (2018). The influence of leadership style, organizational justice and human capital development on employee commitment in university libraries in south-west, Nigeria. Library Philosophy & Practice. http://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1976

Mohammad esmaeil, S., & Rouhani, S. (2015). The role of self-efficacy in the performance of librarians in the central libraries of universities under the Ministry of Science, Research and Technology located in Tehran. . Library and Information Quarterly, 17(3), 5-24. http://lis.aqr-libjournal.ir/article_42296.html (In Persian).

Mohammadi, A. (2018). Cultural factors affecting employee productivity The first international conference of social sciences, educational humanities and psychology, Tehran. https://www.sid.ir/Fa/Seminar/ViewPaper.aspx?ID=91378 (In Persian).

Monavarian, A., Fazli, F., & Mesbahi, J. (2015). Identification and Classification of Driving and Preventive Factors of Knowledge Sharing in a Public Organization. Management and Development Process, 27(4), 25-46 (In Persian).

Nonaka, I., & Takeuchi, H. (2007). The knowledge-creating company. Harvard business review, 85(7/8), 162. https://hbr.org/2007/07/the-knowledge-creating-company

Papcunová, V., Urbaníková, M., & Dvorák, M. (2017). Public libraries as part of the creative economy. Proceedings from 6th Central European Conference in Regional Science: Engines of Urban and Regional Development,

Patil, S. K., & Kant, R. (2014). Ranking the barriers of knowledge management adoption in supply chain using fuzzy AHP method. International Journal of Business Innovation and Research, 8(1), 52-75. https://www.inderscienceonline.com/doi/epdf/10.1504/IJBIR.2014.058047

Rajabali Beyglu, R. (2014). Competitive advantage and its role in the economy of libraries and information centers. Library and Information Quarterly, 1, 15-57. http://lis.aqr-libjournal.ir/article_47863.html (In Persian).

Rajabi, M., Hassani, M., & Mohajeran, B. (2016). Investigating the Role of Human Resource Development Activities on Employee Innovation by Testing the Mediating Role of Knowledge Management and Organizational Learning. Journal of Innovation and Creativity in the Humanities, 6(3), 151-178. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=278993 (In Persian).

Shabani, A., Mohammadi Ostani, M., Forougozar, H., & Daryoush, A. (2015). Identification and Ranking of Factors affecting Knowledge Management on Librarians' Productivity. Health Information Management, 11(7), 963-973 (In Persian).

Shafee, S., Moradi, M., & Ahmadi, H. (2019). Evaluation of Knowledge Management Maturity Level Based on APO Framework (Case Study: Central Libraries and Faculties of Razi University). Librarianship and Information Organization Studies, 29(4), 143-155. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=514507 (In Persian).

Wannarak, J., & Sartsara, S. (2020). Factors affecting knowledge management efficiency of local leaders in central region of thailand. International Journal of Arts & Sciences, 13(1), 105-113. http://universitypublications.net/ijas/1301/html/K9D471.xml

Xu, J., & Quaddus, M. (2012). Examining a model of knowledge management systems adoption and diffusion: A Partial Least Square approach. Knowledge-Based Systems, 27, 18-28. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.knosys.2011.10.003